Historische contexten

In schooljaar 2017–2018 heeft een commissie bestaande uit docenten en vakdidactici zich gebogen over de syllabus voor de eindexamens geschiedenis havo en vwo. Van het College voor Toetsen en Examens had zij de opdracht gekregen om onderhoud te plegen aan de bestaande syllabus. Dat heeft geresulteerd in een zevental nieuwe of herziene contexten. Deze vormen de basis voor het centraal eindexamen geschiedenis vanaf 2021 (havo) en 2022 (vwo). Dr. Hanneke Tuithof was voorzitter van de syllabuscommissie en heeft een artikel geschreven over de totstandkoming van de historische contexten. Dit artikel kunt u hier downloaden: Nieuwe Historische Contexten voor de eindexamens van havo en vwo_uit bundel Duitsland 1918-1991 DIA.

Workshop historische context China 1842 – 2001

De workshop ‘China 1842 – 2001’ geven we in samenwerking met Theo van Zon. Hij is lerarenopleider geschiedenis aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en geeft al jaren college over Chinese geschiedenis. Theo van Zon begon zijn workshops met een actuele inleiding over de opkomst van China en stelde daarbij de vraag: is de eeuw van China al begonnen? Daarna heeft Theo in drie mini-colleges de drie deelvragen van de Historische Context inhoudelijk toegelicht.

PowerPoints:
–Basis Mini-college 1
–Basis Mini-college 2
–Basis Mini-college 3
–Basis Mini-college 4

Literatuurtips: Literatuurlijst China TvZ

Voorbeeldvragen: GS_vwo_Voorbeeldvragen_China_2022

Syllabus: Syllabus_geschiedenis_vwo_2023_versie_2_0915

Verdiepende workshop

Na afloop van de eerste workshops over China was er vanuit deelnemers behoefte aan een verdiepende workshop. Theo van Zon heeft zich tijdens de verdiepende workshop geconcentreerd op het Chinees denken. Tijdens vier interessante mini-colleges heeft hij een aantal belangrijke Chinese denkstromingen uiteengezet en toegelicht. Daarin heeft vooral het confucianisme centraal gestaan.

PowerPoints:
–Presentatie 1
–Presentatie 2
–Presentatie 3
–Presentatie 4

Workshop China 1842 – 2001 2.0

In de vernieuwde workshop over China komen de basis en verdiepende workshop samen. Theo van Zon begon zijn verhaal met een centrale vraag: Kijken wij niet met een te westers perspectief naar China? Daarna heeft Theo in drie mini-colleges toelichting gegeven over hoe anders China is.

PowerPoints:
–CHINA UU VERSIE 06042023

Werkvormen

Tijdens onze workshops proberen we onder leiding van Hanneke Tuithof verschillende werkvormen uit die passen bij de historische context. Uit die besprekingen zijn enkele interessante opmerkingen gekomen. Hieronder kunt u de verschillende werkvormen downloaden en lezen welke opmerkingen collega’s bij deze werkvormen hebben gemaakt.

Voor de workshop China heeft geschiedenisdocent Rens Goedknegd werkvormen ontwikkeld bij de boeken Selma van Carolijn Visser en Dochters van China van Jung Chang.

Selma (Rens Goedknegt)
–Werkvorm Selma & China (bronnen door elkaar heen)
–Werkvorm Selma & China (bronnen)
–Werkvorm Selma & China (docentenhandleiding def)
–Werkvorm Selma & China (leerlingenhandleiding)
-Werk samen met de sectie Nederlands. Het boek Selma kan bijvoorbeeld mooi op de leeslijst komen te staan.
-De docent kan zelf kiezen welke bronnen (van de totaal 26 bronnen) hij/zij de leerlingen wil geven. Hiermee kan de opdracht dus wellicht ook ingekort worden.
-Hoofdstukken in het boek Selma zijn kort, vaak maar 2 à 3 bladzijden. Die hoofdstukken kun je door leerlingen laten analyseren en met elkaar laten delen in een expert-werkvorm.
-Leerlingen op zoek laten gaan naar echte foto’s in plaats van propagandaposters om zodoende de tijdbalk levendig te maken.
-Leerlingen de bronnen thematisch laten sorteren. Dus de bronnen laten koppelen aan de Grote Sprong Voorwaarts, Duizend Bloemen, Lange Mars, etc. Niet alleen chronologisch.
-Indien de docent geen tijd heeft om alle rondes te doen, kan de docent er ook voor kiezen om één ronde te doen of een deel van de gehele opdracht. De tijdlijn kun je bijvoorbeeld vrij snel doen in een les.
– Aandacht besteden aan de kunststroming sociaal realisme door Chinese propagandaposters te vergelijken met propagandaposters uit de Sovjet-Unie.

Dochters van China (Rens Goedknegt)
–Bronnen (Dochters van China)
–Bronnen door elkaar heen (Dochters van China)
–Werkvorm Dochters van China (docentenhandleiding)
–Werkvorm Dochters van China (leerlingenhandleiding)
-De bronnen lenen zich uitstekend voor een mysterieopdracht.
-Kan een brief wel genoeg de diepte ingaan? Leerlingen zouden snel op de relationele sfeer kunnen blijven zitten in plaats van dat zij ingaan op de ideologische verschillen.
-Het is een best moeilijk onderwerp qua taal. Verstandig om deze opdracht pas aan het eind van de historische context te gebruiken.
-Je kunt de chronologie van de bronnen al geven en leerlingen de bronnen laten ordenen op een thematische manier.
-Namen uit de bronnen of jaartallen weghalen en door de leerlingen er zelf in te laten zetten. Dan moeten de leerlingen echt goed begrijpen waar het over gaat. Lijkt misschien een onderbouw opdracht maar dat zou goed te gebruiken zijn, ook in 6 vwo.

Voor de workshop China heeft Miesje Engels (vakdidacticus geschiedenis) van de Radboud Universiteit verschillende werkvormen ontwikkeld.

Levende grafiek (Miesje Engels)
–Actief Historisch Denken opdracht levende grafiek
-Leerlingen moeten politieke en economische gebeurtenissen aan de grafiek koppelen.
-Inhoudelijk wel pittig dus verstandig om deze werkvorm uit te voeren nadat de stof is behandeld.
-Je zou een tussenstap kunnen toevoegen aan de werkvorm, door leerlingen eerst te laten bepalen in welke periode de gebeurtenissen hebben plaatsgevonden.
-Deze opdracht is ook vooral interessant voor leerlingen die economie hebben. Maar voor leerlingen zonder economie is het misschien lastig. Hier zou je ook kunnen differentiëren.

Chinese schoolboeken (Miesje Engels)
–Bronnenonderzoek opdracht bij een chinees schoolboek
-Leerlingen bestuderen bronnen uit schoolboeken, welke taal wordt er gebruikt?
-Deze opdracht geeft veel mogelijkheden om vergelijkingen te maken met Nederlandse schoolboeken.

Mysterie studentenprotest 1989 (Miesje Engels)
–Ronde 1 kaartjes
–Workshop _leerlingeninstructie mysterie

Waardenkwadrant burgeroorlog (Miesje Engels)
–Werkvormen workshop China
-Wij vinden het vanzelfsprekend wat verandering en continuïteit is, maar leerlingen vinden het al moeilijk genoeg wat die begrippen betekenen. Partijen of personen maken ontwikkelingen door dus het kan per periode ook verschillen, goed om dat duidelijk te maken.

Foto analyse (Miesje Engels)
–Werkvormen workshop China
-Miesje vertelde hoe zij de opdrachten met haar leerlingen heeft uitgevoerd. Ze heeft de foto’s groot uitgeprint en verdeeld over tafels. Leerlingen moesten bij een bepaalde foto zitten en uitleggen waarom ze daarbij zijn gaan zitten. Toen hebben de leerlingen eerst 2d gemaakt. Pas daarna hebben de leerlingen de rest van de opdracht gemaakt.
-Veel variaties mogelijk met een foto opdracht als deze.
-Je kunt met deze foto’s ook goed examenvragen trainen.

Werkvorm spotprenten China (Niels Reessink)
–Bronnen werkvorm Chinese propagandaposters
–Leerlingversie – Werkvorm Chinese propagandaposters
–Werkvorm Chinese propagandaposters
-De werkvorm met Chinese propagandaposters kun je het uitvoeren nadat je de campagnes van Mao Zedong hebt behandeld.
-De werkvorm met Chinese propagandaposters zou je ook kunnen aanvullen met: foto’s of bronnen die een westerse visie weergeven of andere periodes dan Mao Zedong.
-Leerlingen kenmerken van Chinese propagandaposters eruit laten halen en op basis daarvan een eigen poster laten maken.
-Tekstbronnen zoeken die het beeld in de posters over de campagnes tegenspreken.
-Geef je wel of niet al de onderwerpen van de posters van te voren?

Hopelijk kunnen jullie deze werkvormen gebruiken in jullie lessen. Bijgestelde versies zouden wij graag ontvangen! Hetzelfde geldt natuurlijk voor andere werkvormen bij de Historische Context China ‘1842-2001’.

Didactische tips en suggesties

• Kijk eens op: www.chineescultuurplein.nl. De website is geschreven voor leerlingen maar niet minder nuttig voor docenten. Een site met veel uitleg, bronmateriaal, verschillende opdrachten, mooie afbeeldingen en lees- en kijktips. Ook is er informatie te vinden over de geschiedenis van Chinese migranten in Nederland.
• Kijk voor informatie over Chinese migranten ook op de website: https://vijfeeuwenmigratie.nl/.
• Gebruik fragmenten uit stripboeken (bijvoorbeeld van cartoonist Li Kunwu).
• Kijktip: de film Hero. Chinese film die veel kenmerken van de cultuur laat zien.
• Ben je op zoek naar bronnen over China? Bronnen die zijn gebruikt in de werkvorm komen onder andere uit ‘Ooggetuigen Van De Chinese Geschiedenis’ van E.B. Vermeer.
• De Stanford History Education Group heeft over de vraag waarom juist jongeren deelnemen aan de Culturele Revolutie in de Rode Brigade een toffe opdracht gemaakt: https://sheg.stanford.edu/history-lessons/chinas-cultural-revolution.
• Aandacht besteden aan de periode van China voor 1842. Waarom was het nou zo’n eeuw van vernedering voor China? Daar kun je dan in de lessenserie steeds naar terug verwijzen. Gebruik daarvoor het eerste filmpje van Theo en een leestip is het boek China en de barbaren van Henk Schulte Nordholt.
• De lessenserie kun je natuurlijk ook beginnen met actualiteit. Denk aan de Olympische Winterspelen 2022 of de problematiek in Hongkong.
• Een school heeft de schrijfster van het boek Selma uitgenodigd om een lezing te geven.
• Toespraken Xi Jingping en Mao Zedong vergelijken met elkaar.
• De film: ‘The Blue Kite’. Is een Chinese film van Tian Zhuangzhuang, over een gezin dat de Honderd Bloemen-campagne, de Grote Sprong Voorwaarts en de Culturele Revolutie ondergaat.
  Filmdossier – The Blue Kite 1993
• Op Marxist.org een Nederlandse vertaling van het Rode Boekje vinden (https://www.marxists.org/nederlands/mao/rood-boekje.pdf) Leuk om leerlingen zich bijvoorbeeld te laten verdiepen in hoe Mao tegen democratie/wetenschap/verhoudingen tussen natie en klasse aankeek.

Links en websites

• In de Actief Historisch Denken bundels staan veel opdrachten die bruikbaar zijn bij de historische contexten. Op deze site kun je ook de China werkvorm van Koen vinden. Kijk voor die bundels op de website van Koen Henskens: https://koenhenskens.jimdofree.com/